Havalandırma Sistemi Nedir?

İş yerlerinde kirli havayı ısıtılarak ya da ısıtmadan, doğal akım yardımıyla ilgili ortamdan hava emilerek dışarı kirli havanın atılması, ortama temiz hava verilmesi için kullanılan sistemlere havalandırma sistemi denir.

Havalandırma sistemleri, oldukça pratik ve güvenli bir çalışma ortamı için duman, toz ve buhar gibi kirleri ortamdan uzaklaştırmak için kullanılmaktadır. Havalandırma için pencerenin açılmasının yeterli gelmediği durumlarda fan ve körüklerden de yararlanılabilmektedir.

Belirli bir hızda havanın taşınarak, istenmeyen kirleticilerin ortadan kaldırılması için kullanılan havalandırma sistemleri, mekanlara özel olarak da tasarlanabilir.

Havalandırma Sistemleri Ne İşe Yarar?

Havalandırma sistemlerinin genel olarak görevleri ortamın hava sirkülasyonunun yapılmasıdır.

Sürekli taze hava sağlamak,
Ortamın havasını yenilemek,
Yangın ve patlama gibi durumları ortadan kaldırmak,
Kirleticilerin seyreltilmesi,
Pis kokuların giderilmesi gerekmektedir.

Hangi Sektörler için Uygundur?

Havalandırma sektörü, özellikle imalathaneler, üretim tesisleri ve gıda sektörü için hizmet vermektedir.

Her sektörde kurumsal ya da bireysel olarak tercih edebileceğiniz havalandırma sistemleri, mühendis etiğine uygun olarak üretilmekte ve her alandaki ihtiyacı karşılamaktadır. Havalandırma sistemleri, küçük işletmelerden endüstriyel üretim tesislerine kadar her yerde kullanılabilmektedir.

Bu nedenle her zaman en iyi koşullarda hizmet alabileceğiniz kalitede üretim yapan, sektörünüze en uygun tesisi kurabilecek firmalardan destek almalısınız.

Havalandırma Nasıl Yapılmalıdır?

Ortak kullanım alanlarında ve kapalı kalan mekanlarda havalandırma yapılmazsa, bu alanlarda yaşamak imkansız hale gelir. Bu durumlar için profesyonel havalandırma sistemleri kullanılır.

Bir ortamda bulunması gereken hava miktarı, mekanın hacmine, kullanım şekline ve sürekli bulunan insan sayısına göre değişir. Bu nedenle her ihtimal göz önünde bulundurularak, havalandırma için en ideal proje hazırlanır.

Havalandırma gereksinimine göre belirlenecek olan havalandırma seçenekleri, her zaman en iyi şekilde düşünülerek yapılır. Çünkü bir spor salonu ile bir restoranın havalandırma ihtiyaçları aynı olmayacaktır.

Mutfak ve Tuvaletler

Mekandaki mutfak ve tuvaletlerin havalandırmaları da farklı sistemler kullanılarak yapılacaktır. Bu nedenle havalandırma sistemi kurulacak olan mekana, öncelikle bir keşif yapılarak durum analizi sonrası uygun olan havalandırma sistemi kurulur.

HAVALANDIRMA UYGULAMALARI
Konutlar
Geleneksel konutlarda havalandırma, kapı ve pencerenin açılması veya buralardan sızan hava ile doğal olarak gerçekleşir. Enfiltrasyonda (sızıntı) olan hava değişimi normal hâllerde 0.3 – 0.7 değişim/saat mertebesindedir ki bu yeterli olabilmektedir. Ancak son yıllardaki gelişmeler konutlarda mekanik havalandırma ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.

Bunlardan birincisi yapı tekniğindeki gelişmelerdir. Örneğin, giydirme cephe yapılarda doğal yolla ve pencerelerin açılması ile havalandırma imkânı ortadan kalkmaktadır.

İkinci ve daha genel olan mekanik havalandırma zorunluluğu ise yapılarda enerji tasarrufu ile ilgili alınan önlemlerden kaynaklanmaktadır. Örneğin, pencere boyutları küçülmüş ve pencere, dış kapı, balkon kapısı gibi dışa bakan yapı elemanlarının sızdırmazlığı son derece azaltılmıştır (Özellikle PVC kapı ve pencerelerde hava sızdırganlık kat sayısı normal ahşap tek pencerelere göre on beş kat azalmıştır.).

Küçük hacimlerde sigara içilmesi hâlinde saatte bir hava değişimi daha uygundur.

Konut mutfaklarında veya küçük mutfaklarda davlumbaz da kullanılabilir.

Konutlarda banyo ve tuvaletlerde mekanik havalandırmalar tavsiye edilir. Banyo buharları mantar oluşmasına ve aynaların kararmasına, metalik yüzeylerin paslanmasına neden olur. Ayrıca tuvaletlerdeki kokunun eve yayılması istenmez. Bu nedenle kullanılacak banyo aspiratörleri küvet üzerine yerleştirilmeli ve bunların ortama yayılmadan dışarı atılması sağlanmalıdır.

________________________________________
Garajlar
Garajlarda uygun havalandırma olmazsa motor egzozlarında atılan hidrokarbonlar, kükürt, kurşun ve CO gazları zehirlenmeye neden olur. Garajlar doğal veya mekanik olarak havalandırılabilir. Doğal havalandırmada, tüm kesitten hava akımı sağlamak için karşılıklı olarak eşit dağıtılmış açıklıklar bırakılmalıdır. Bunların birbirine olan uzaklıkları yer üstü garajlarında en çok 35 m, yer altı garajlarında ise 20 m olacak şekilde düzenlenmelidir. Bu
açıklıkların kesitleri orta ve büyük garajlarda park alanı başına 0.06 m² olmalı, küçük ve orta garajlarda ise dış kapılarda park alanı başına 150 cm² kesit oluşturulmalıdır.

Doğal havalandırmanın uygun olmadığı yerlerde mekanik havalandırma uygulanmalıdır. ASHRAE standartlarına göre kapalı garajlarda m³ başına 14.4 m³/h havalandırma gerekmektedir. Hava miktarının belirlenmesinde diğer bir yaklaşım saatteki hava değişim miktarıdır. Bu değer, yine ASHRAE tarafından 4–6 defa/saat olarak verilmiştir. Enerji tasarrufu açısından fanlar eşit büyüklükte ve birden fazla olmalıdır veya

hızı ayarlanabilen fanlar konmalıdır.

Garajlar için sürekli çalışmada CO seviyesi, 50 ppm değerinde tutulmalıdır. Tehlike sınırı 100 ppm olup CO miktarı bu değeri kesinlikle aşmamalıdır. Mekanik havalandırmada özellikle egzoz sistemleri tercih edilir. Her sistem için kurulacak çift egzoz fanı ile garaj boyunca hiçbir ölü hacim bırakmayacak şekilde düzenleme yapılır. Emişin %50’si tavan seviyesinden, %50’si de kolonlar boyunca döşeme seviyesine yakın bölümlerden yapılır.
________________________________________
Ticari Mutfaklar

Pişirme cihazlarından yayılan ısının dışarı atılması, pişirme cihazlarından oluşan buharın dışarı atılması, yemek kokularının kontrolü ve komşu hacimlere geçişin önlenmesindeki havalandırma tesisleri için uygulama alanı bulunmaktadır.

________________________________________
Lokanta, Kafeterya ve Otel Mutfakları
Büyük mutfaklarda hava hem emilmeli hem de taze hava girişi sağlanmalıdır. Aksi hâlde komşu hacimlerle ve dış ortam arasında büyük basınç farkları ve istenmeyen hava hareketleri oluşur. Mutfağa verilecek taze hava, kışın santralde ortam sıcaklığına kadar ısıtılmalıdır. Yaz aylarında mutfaktaki sıcaklık kontrolü havalandırma ile sağlanır. Daha iyi uygulamalarda ise klima santrali kullanılmakta ve hava soğutulmaktadır. Kanal olarak galvaniz sacdan temizlenebilen yuvarlak kanallar kullanılması hijyenik açıdan gereklidir. Aynı şekilde egzoz kanalları da galvanizli sacdan ve yuvarlak olmalıdır. Ayrıca egzoz kanallarında sızdırmazlık tam olarak sağlanmalıdır.

Yatay egzoz kanalları mümkün olduğunca kısa olmalı ve bu kanallara bir eğim verilmelidir. Kanallarda temizleme kapağı var ise yangın damperi şart değildir. Mutfaklarda emiş ağzında filtreler bulunmalıdır. Mutfak havalandırılmasında en uygun çözümlerden birisi davlumbaz kullanmaktır. Mutfak davlumbazları ile kokuyu, ısıyı ve nemi kaynağında yakalamak imkânı vardır.
________________________________________
Büyük Mutfaklar
Modern uygulamalarda genellikle tavan, duvardan duvara emiş ağızlarıyla kaplıdır. Yağ filtreleri yüksek (% 99,8) verimli, kolayca çıkarılıp yıkanabilir tiptedir.
________________________________________
Çamaşırhaneler
Çamaşırhane havalandırmasının doğrudan makinelerin üzerinden davlumbazla yapılması en uygun yöntemdir. Hava besleme menfezleri alt katlarda bulunmalıdır. Çamaşırhane egzozları çatı üzerinden dışarı atılmalıdır. Taze hava beslemesi, fanla veya bırakılan açıklıklardan doğal yolla yapılabilir. Egzoz ve beslemenin mekanik olarak yapıldığı sistemlerde ısı geri kazanım üniteleri kullanılabilir.
İklimlendirilen çamaşırhanelerde hava hareketi için başarı ile uygulanan bir yöntemde temiz hava beslemesi döşeme seviyesinden, egzoz havası ise üst seviyelerden yapılır. Böylece hacimde piston şeklinde aşağıdan yukarı doğru bir hava hareketi sağlanır. Çamaşırhanelerde 15 – 20 defa hava değişimi tavsiye edilir.

________________________________________
Okullar
Okullardaki dershanelerde genellikle teneffüs aralarında pencereler açılarak doğal havalandırma yapılır. Ancak merkezî santralle veya iç hava kalitesi yönünden daha sağlıklıdır.
Merkezî havalandırmada hava, koridor tarafındaki duvarda açılan menfezlerde pencere altlarına üflenir veya hava tavandan üflenir. Pis hava pozitif basınç sayesinde koridora atılır.
________________________________________
Kimya Laboratuvarları
Kimya laboratuvarlarında egzoz havalandırma sistemi kullanılabilir. Deney setleri üzerindeki davlumbaz hava emişi için aspiratör kullanılabilir. Taze hava odaya döşeme seviyesinden verilmelidir.
________________________________________
Toplantı Salonları
Toplantı salonlarında havalandırma, sıcak hava ile ısıtma veya klima sistemine ihtiyaç gösterir. Isı ihtiyacının %50 – %75’lik kısmı radyatörle karşılanır. Hava ihtiyacı kişi başına 30 m³/h verilmelidir.

________________________________________
Tuvaletler
Pencerelerle havalandırma yapılmalıdır. Bu kullanışlı olmuyorsa vantilatörle emiş yapılmalıdır. Hava, koridordan alınmalıdır. Hava değişimi saatte 5 – 8 kez olmalıdır.
________________________________________
Duşlar
Sekizden fazla duş varsa mekanik giriş ve mekanik çıkış yapılmalıdır. Hava değişimi saatte 8 – 10 kez alınmalı veya duş başına 220 m³/h hava düşünülmelidir. Dış hava ön ısıtma ile 30° C’ye getirilmelidir.
________________________________________
Üniversite Anfileri
Anfilerde hava kalitesini düşürerek dinleyicilerin dikkatlerinin dağılmasının önlenmesi için havalandırma – iklimlendirme sistemi kullanılmalıdır. Sıcaklık 22°C – 25°C, nem %40 – %60 olmalıdır. Kişi başına gerekli taze hava miktarı 30 m³/h, sigara içilen ortamlarda ise 50 m³/h  olmalıdır. Bu 6 – 8 kerelik bir hava değişimine karşılık gelir, ancak salonlarda hava değişimi artacaktır.
________________________________________

Anaokulları ve Yuvalar
Anaokulları, yuvalar ve kreşlerde yerden ısıtma tercih edilmelidir. Solunum yoluyla hastalıkların yayılmaması için mutlaka mekanik havalandırma yapılmalıdır. Besleme santrali girişinde egzoz havası banyo, mutfak ve WC’den egzoz vantilatörleriyle ve hava sızıntısı ile kendinden tahliyesi yapılmalıdır. Yetersizse egzoz açıklıkları sınıflar dışında yaratılmalı ve koridorda hava toplayan bir egzoz sistemi oluşturulmalıdır.
________________________________________
Büyük Toplantı, Gösteri ve Spor Salonları
Oturma alanı için kişi başına 0,7 – 1 m² alan alınarak minimum dış hava miktarı 8– 30 l/s ( 28,8 – 108 m³/h ) alınır. Görüldüğü gibi havalandırma yükü toplam içerisinde önemli bir yer tuttuğunda hava sızıntısının önüne geçmek için bu hacimler pozitif basınç altında tutulur. Bu salonlarda tavan yüksekliği çok fazla olduğundan havanın katmanlaşmamasına dikkat edilir. Besleme havasını baş üstü seviyesinden veya kotlardan vermek veya havayı koltuk altlarına veya oturma yerleri civarında alt kotlarda toplamak uygundur. Koltuk altındaki dönüş menfezlerindeki hız 1,4 m/s değerini aşmamalıdır. Bu hacimlerin biçimine göre bazen jet tipi 15 – 45 m gibi uzun atışlı difüzörlere gerek duyulabilir veya tavandan aşağı doğru üfleme yapılabilir. Bu tip, uygulamalarda hava besleme menfezlerindeki ses seviyesine dikkat edilmelidir.
________________________________________
Spor Salonları
Bu salondaki faaliyetler çok çeşitli olabildiğinden kullanılan fanlar çok kademeli olmalıdır. Okulların jimnastik salonlarında olduğu gibi küçük uygulamalarda saatte 4 – 6 hava değişimi sağlayacak bir havalandırma yeterlidir. Isıtma ihtiyacı genellikle radyatörle veya sıcak hava üniteleri ile sağlanır. Soğutma gereksizdir. Büyük spor salonlarında hava değişim miktarı saatte 2 – 3 defa veya kişi başına 30 – 40 m³/h alınır.
________________________________________
Konser ve Tiyatro Salonları

Sahne yoğun ışık yükünü % 40 – % 60 oranı kaynağına yakalaması lazımdır. Sahne besleme havası alt koltuklardan ve sahne arkasından verilip üst kotlarda ışıklar civarında toplanmalıdır.

________________________________________
Sergi ve Fuar Alanları
Bu tip alanları tek bir santral yerine çok sayıda santral ile beslemek daha iyi olur. Havalandırma sisteminin %100 dış hava ile çalışabilme özelliği olmalıdır. Sistemde doğrudan egzoz ağızları ve buraya esnek kanallarla bağlantı imkânı bulunmalıdır. Ana salon içinde, çevresinde lokanta, kafeterya veya ofisler ayrı bir havalandırma ve klima sistemleriyle havalandırılmalıdır.
________________________________________
Alışveriş Merkezleri ve Dükkânlar
Bu tip yerlerde ısıtma ve soğutma hava ile yapılıyorsa üfleme, camlı vitrin alanına yoğuşturulmalıdır. Küçük dükkânların iklimlendirilmesi split (ayrık) klima ile yapılmalıdır. Bu tip cihazlarda kanal uzunlukları tutularak hava hızları tasarımı 4 – 6 m/s tutulmalıdır. Küçük marketlerde buz dolaplarını havalı kondenserlerinden yayılan ısının bu bölgeden havalandırma havasının egzoz edilmesi büyük yarar sağlar. Besleme havası ise doğal veya besleme fanı yardımıyla temin edilmelidir. Dükkânlarda havalandırma miktarı olarak 8 hava değişimi alınabilir.

________________________________________
Süpermarketler
Isıtma ve soğutma amacıyla aynı klima santrali ve hava dağıtım sistemi kullanılır. Birçok mağazada girişte ara bölgesinde ayrı bir ısıtma uygulanarak dışarıdan soğuk havanın doğrudan içeri girmesi önlenir. Bir başka yöntem ise, kapılara sıcak hava perdesi uygulaması veya radyant ısıtıcılarla ısıtılmasıdır. Süpermarketlerde soğuk havanın döşeme seviyesinde çöküp kalması önlenmelidir. Yerel soğuk havanın sirküle edilmesi gerekir. Bu amaçla dönüş havasının döşeme seviyesinde emilmesi büyük önem taşır. Dönüş menfezleri özellikle soğutucu vitrinlerin bulunduğu bölgelerde yetiştirilmelidir. Bu amaçla en iyi çözümlerden biri dönüş havasının döşeme altı kanallarla toplanmasıdır. Bu döşeme altı kanalları, aynı zamanda soğutucu akışkan boruların geçmesi için de kullanılabilir. Besleme menfezleri ise tavan seviyesinde olmalıdır. Çatıdaki santrallerden kısa kanallarla ortama taşınan hava ,tavan seviyesinde dağılır.
________________________________________
Sığınaklar

Sığınak havalandırması için gerekli şartlar:

1. CO2 oranı %2’den fazla olmamalı, O2 oranı ise % 19’dan az olmamalıdır.
2. Sığınak havasının ısıtılması veya soğutulması gerekmez.
3. Dış ortamdaki hava temiz ise bir filtreden geçirildikten sonra sığınağa verilir.
4. Dış ortamdaki hava zehirli veya radyoaktif madde içeriyorsa dış hava bir kum filtresinden geçirilerek ön filtrelenir. Kum hücresinde 60 m³/h hava debisi için 1 – 2 m³ kum bulunmalıdır. Kum yüksekliği 2 m ve hava direnci 200 Pa olmalıdır.

BAYINDIRLIK VE İSKAN BAKANLIĞI 29.09.2010 TARİH ve 27714 SAYILI RESMİ GAZETEDE YAYINLANMIŞ SIĞINAK YÖNETMELİĞİ
Bu Yönetmelik 3194 sayılı İmar Kanunun 36 ve 44. maddeleri gereğince hazırlanmış olup, 9/5/1985 gün, 18749 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan İmar Kanunu’na istinaden çıkarılan ve 2/11/1985 gün, 18916 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan yönetmeliklere ek olarak yayınlanmıştır.
Yayınlanan yönetmelik ile sığınakların çeşit, özellik, yapım, kullanım ve muhafazasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir.

KULLANACAKLARA GÖRE SIĞINAK ÇEŞİTLERİ

Özel sığınaklar: Özel Sığınaklar: Evlerde, Resmi ve Özel idare, fabrika ve müesseselerin bodrumlarında veya bahçelerine yapılan sığınaklar.
Genel Sığınaklar: Nüfus ve trafik yoğunluğunun fazla olduğu yerlerde dışarıda bulunan halkın korunmasını sağlamak amacıyla yapılan yapılardır.

KULLANIM AMACINA GÖRE SIĞINAK ÇEŞİTLERİ

Basınç Sığınakları : Nükleer silahların ani (Işık, ısı, basınç ve ilk radyasyon) ve kalıntı (radyoaktif serpinti) etkileriyle konvansiyonel silahların tesirlerine, kimyasal ve biyolojik harp maddelerine karşı korunmak amacıyla Devlet tarafından inşa edilen sığınaklar,
Serpinti sığınakları: Bu sığınaklar; kimyasal ve harp maddelerine, nükleer silahların zayıflamış basınç ve ısı tesirlerine ve konvansiyonel silahların parça tesirlerine karşı da korunmayı sağlamak için inşa edilen sığınaklardır.

SERPİNTİ SIĞINAKLARININ YAPILACAKLARI YAPILAR

• 12’den fazla bağımsız bölümü olan sadece konut kullanımlı yapılarda.
• Emsal hesabına konu alanı 1500 m² ve daha fazla alana sahip konut dışı kullanımlı yapılarda.
• Konut kullanımlı bağımsız bölüm sayısı 12’den daha fazla olup, emsal hesabına konu alanı 1500 m² ve daha fazla olan konutla birlikte aynı zamanda konut dışı kullanımlı yapılarda.
• Toplam yatak sayısı 50’den fazla olan yurt, koğuş, misafirhane, yatakhane, bakım evi, otel, pansiyon, hastane gibi kalıcı veya geçici konaklama yapılan tesislerde.
• Toplam yatak sayısı 50’den fazla olan yurt, koğuş, misafirhane yatakhane, bakım evi, otel, pansiyon, hastane gibi kalıcı ve geçici konaklama tesislerinden farklı kullanımları da içeren emsal hesabına konu alanı 1500 m² ve daha fazla olan tesislerde.
• Emsal hesabına konu alanı 3000 m² ve daha fazla olan her türlü sanayi tesislerinde, akaryakıt ve LPG istasyonu, depo, antrepo ile besihane, tavuk çiftliği, sera gibi tarım ve hayvancılık tesisleri.
• Bir imar parselinde aynı veya farklı kullanım kararına haiz birden fazla bina bulunması durumunda, sığınak hesabı her bina için ayrı ayrı yapılabileceği gibi, her bir bina için korunaklı geçiş sağlanarak, her bir bina için gerekli sığınak alanını karşılayacak ortak bir sığınakta yapılabilir.
• Kişi başına en az net bir metrekarelik sığınak alanı ayrılır.
• Sığınaklarda yapılacak WC, duş ve mutfak nişi bu alana dâhil değildir.
• Sığınak alanı WC, duş ve mutfak nişi hariç net dokuz metrekarenin altında belirlenemez.

KİŞİ SAYISI BELİRLENMESİ :

• Konutlarda her bir bağımsız bölüm için dört kişi olarak alınır.
• Yurt, koğuş, misafirhane, yatakhane, bakım evi, otel, pansiyon ve hastane gibi kalıcı veya geçici konaklama amaçlı tesislerde onaylı mimari projesinde belirlenen yatak sayısının yüzde yirmi arttırılması sonucu.
• Diğer bina ve tesislerde veya konut ve kalıcı veya geçici konaklama içermeyen mekânlarda, kişi sayısı emsale konu alanın 20 sayısına bölünmesi sonucu.
• Sığınak yapılması zorunlu olan akaryakıt ve LPG istasyonu, depo, antrepo ile besihane, tavuk çiftliği, sera gibi tarım ve hayvancılık tesisleri ve her türlü sanayi tesislerinin doğrudan üretimle ilgili yapılarında kişi adedi, işletme ruhsatına esas onaylı yapı ruhsatı eki mimari projesinin ekinde yer alan fizibilite etüt raporunda belirtilen bir vardiyada aynı anda çalışacak en fazla personel sayısıdır.

SIĞINAKLARIN YAPILIŞI

• Serpinti sığınaklarında her 100 kişi için erkek ve kadın olmak üzere ayrı ayrı birer WC ve lavabo yeri ayrılır. Küsuratlar 100 sayısına tamamlanır.
• Sığınakların iç yüksekliği net 2.40 metreden aşağı olamaz.
• Sığınağı çevreleyen duvar kalınlığı: En az 60 cm. beton, 75 cm. tuğla veya taş ya da tamamen toprağın altında kalmak koşuluyla 90 cm. sıkıştırılmış topraktan olmalıdır.
• Yer ve tavan döşeme kalınlıkları için de aynı ölçülere uyulur.
• Ana yapı ile sığınak arasında yapılacak bağlantı elemanının (geçiş koridoru) duvar, yer ve tavan döşeme kalınlıkları için de bahçede yer altında veya yer üstünde olmasına bakılmaksızın aynı ölçüler dikkate alınır.
• Bağlantı elemanının (geçiş koridoru) genişliği 1.20 metreden az olamaz.
• Sığınağın girişi demir kapılı ve en az bir adet dik açı dönüşlü olmalıdır.
• Net alanı 100 metrekareden büyük sığınaklarda iki çıkışın sağlanması zorunludur.

HAVALANDIRMA:

• Sığınağın çeşidi ne olursa olsun mekanik havalandırma yapılması zorunludur. Koruma zamanlarında dışarıdan alınan hava; nükleer tip hepa filtre, kum havuzu gibi filtreleme sisteminden geçirilerek sığınak içerisine verilir. Barış zamanlarında ise dışarıdan alınan hava en az G4 tipi kaba filtreden geçirilerek sığınak içerisine verilir.
• Kanal dizaynı, menfez sayısı ve yerleşimi mekanik tesisat proje müellifi tarafından düzenlenir.
• Sığınağın bulunduğu bölgede yangın tehlikesi yüksek ise önce mutlaka kum havuzu sistemi kullanılmalıdır.
• Sığınak havalandırma fanının enerji ihtiyacı fan elektrik motoruna uygun kapasitede bir jeneratör ile karşılanmalı.
• Jeneratör için sığınak alanı dışında bir alan makine dairesi olarak tasarlanmalıdır.
• Jeneratör egzozu doğrudan dışarıya verilmelidir.
• Jeneratörün devre dışı kaldığı durumlarda ise, enerji ihtiyacı fana bağlı insan gücü ile çalışan çevirmeli kol yardımı ile karşılanmalıdır.
• Sığınak biriken çöplerin ve insan pisliklerinin kolayca atılmasını sağlayıcı özellikte olmalı.
• Sığınaklardan dışarı yapılacak pis su bağlantılarında direk olarak kanalizasyon bağlantısı yapıldığı durumda geri tepmeyi engellemek üzere geri tepme ventili uygulaması yapılmalıdır.

SIĞINAK HAVALANDIRMA PROJESİ HAZIRLAMA ESASLARI

GENEL AÇIKLAMA

• Sığınakta barınmak zorunda kalacak insanlar için en önemli şeyin yeterli ve temiz havanın sığınak içine uygun koşullarda gönderilmesidir. Bunun için bir insan için gerekli olan hava miktarları doğru tespit edilmelidir.
• Havanın temizlenmesi için de iki yöntem mevcuttur.
  . Birincisinde dış hava kum havuzunda filtre edilerek sığınak mahalline verilmekte.
  . ikincisinde ise çeşitli filtreleme teknikleri kullanarak bir havalandırma cihazı ile sığınak mahalline verilmektedir.
• Sığınağın çeşidi ne olursa olsun mekanik havalandırma yapılması zorunludur.
• Sığınağın çeşidi ne olursa olsun, sığınaktan yararlanan insanların bulundukları koruma ortamında, bulunma süreleri boyunca ortam havasının asgari yaşam koşullarına uygun olması tasarlanmalıdır.
• Sığınak içerisinde yeterli düzeyde hava değişimi sağlanabilmeli, ortamdaki CO2 %2’den fazla ve oksijen seviyesi %19’dan az olmamalıdır.
• Bedensel bir faaliyeti olmaksızın yetişkin bir insanın teneffüs ettiği hava yaklaşık 0.5 m³/h (maksimum 8-9 m³/h), teneffüs edilmiş hava ise 35 °C ve %95’lik neme sahip olmakta ve ortalama olarak %17 O2 , %4 CO2 ve %79 N içermektedir.
• Radyasyon, biyolojik ve kimyasal tozların ve parçaların sığınak içerisine sızmasını önlemek için iç ortamda dış ortama göre 50 Pa değerinde pozitif basınç yaratılmalıdır.
• Sığınak havası ısıtılmamalı, soğutulmamalı ve nemlendirilmemelidir.
• Gaz, kalorifer ve diğer tehlike arz edebilecek borular mümkün olduğunca sığınak içerisinden geçirilmemelidir.
• içme suyu ve atık su boruları sığınak içerisinden geçirilebilir.
• Elektrik cihazlarının kabloları nemli ortama uygun olarak seçilmelidir.
• Sığınaktaki bütün açılıp kapanan veya dış bağlantısı olan açıklıklar hava sızdırmaz şekilde yapılmalıdır.
• Sığınaklar bir normal havalandırma bir de koruyucu havalandırma sistemlerini içermelidir.
• Dışarıdaki hava solunabilir kalitede olduğu zaman normal havalandırma devrede olmalı ve dışarıdan alınan temiz hava G4 kalite toz filtre ile filtre edilip ortama verilmelidir.
• Sığınak havalandırma sisteminin enerji ihtiyacı uygun kapasitede bir jeneratör ile karşılanmalı,
• Dışarıdaki havanın radyasyon, biyolojik veya kimyasal toz ve parçalar ile kirli olduğu durumlarda emilen hava bu kirleticileri tutacak uygun filtrelerden geçirilerek ortama verilmelidir.
• Yüksek yangın tehlikesinin olduğu yerlerde dış hava mutlaka basınç, sıcaklık ve neme karşı tampon görevi gören kum filtreden geçirilmeli ve daha sonra aktif karbon filtreden geçirilerek ortama verilmelidir.

SIĞINAK HAVALANDIRMA KAPASiTESi

• Sığınakların mekanik havalandırmasının kapasitesi sığınak büyüklüğüne göre değişmektedir.
• Tabloda verilen sığınak büyüklüğüne göre koruma havalandırma kapasiteleri ve kullanılacak filtreler dikkate alınarak tasarım yapılmalıdır.
• Bu değerler minimum değerler olup hava kalitesini arttırıcı her türlü ilave önlem tasarımda kullanılabilir.
• Sığınak korunma zamanları dışında farklı bir amaçla kullanılacak ise, kullanım amacına göre normal havalandırma debisinin tasarımcı tarafından belirlenmesi gerekir.

SIĞINAKLAR İÇİN PLANLANA KUM FİLTRELERİ HESAPLANIRKEN

• 25 kişi arası sığınaklarda kum miktarı 1.50 m³ yüksekliği 1.00 m.
• 25 -50 kişi arası sığınaklarda kum miktarı 3.00 m³ yüksekliği 1.00 m.
• 50 -150 kişiye kadar ve kişi sayısı daha fazla olan sığınaklarda koruma havasının (60m³/h) başına 1.00 m³ kum hesaplanmalı ve yüksekliği 2.00 m. olmalıdır.
• Kum yüksekliği 2.00 m. olduğunda kum filtrenin basınç kaybı 200 Pa olarak, kum yüksekliği 1.00 m. olduğunda kum filtrenin basınç kaybı 100 Pa olarak alınarak tasarım yapılmalıdır.
• Sığınakta kum filtresi kullanımı tercih edildiğinde, kullanılacak kum, emiş ızgarasını 5 cm. örtecek şekilde 2-5 mm. tane iriliğinde olmalı ve bunun üzerine 0.4-0.8 mm. tane büyüklüğünde kuvartz kum kullanılmalıdır.
• Sığınağın bulunduğu bölgede yangın tehlikesi yüksek ise ön filtre olarak mutlaka kum filtresi kullanılmalıdır.
• Kum filtresi üzerinden geçen dış havanın bağıl nemi içeriye oranla daha yüksek olduğundan, havuz içinde yoğuşma meydana gelir ve yoğuşan su kum havuzunun dip kısmında mutlaka bir drenaj tertibatı ile dışarı atılması gerekir. Bunun için DN 25 çapında bir PVC boru ile suyun dışarı atılması sağlanmalıdır.
• Yangın tehlikesinin az olduğu bölgelerde kum filtresi yapılmayıp koruma anında bir G4 toz filtresi, aktif karbon filtre ve nükleer tip filtre kullanılabilir. Normal halde ise, sadece G4 toz filtresi üzerinden geçirilen hava içeri verilmelidir.

SIĞINAK TASARIMI YAPILIRKEN DiKKAT EDiLMESi GEREKENLER

• Havalandırmada taze hava girişi ile egzost ve duman tahliyesi çıkışlarının birbirini by-pass etmemesi için aralarında en az 3.00 m. mesafe olmalıdır.
• Bina dışına çıkan havalandırma menfezleri donatılı betona haiz betonarme korugan elemana haiz olmalıdır.
• Havalandırma menfezlerinin bina dışına çıkan bölümleri mimari şartlar uygunsa binaya duvara bitişik olmalıdır.
• Bir katın (~3.00 m.) üzerindeki acil insan kaçış mesafeleri kademeli yapılmalıdır.
• Yönetmelikte belirtilen 100 m2 üzerinde sığınaklarda iki acil kaçış menfezi ihtiyacı,
• 500 m2 üzerindeki sığınaklarda insan sayısına göre değerlendirilerek sayıları arttırılmalıdır.
• Sığınak içi hava dağıtım ve egzost kanalları uygun hava dağıtım koşullarını sağlamalı, egzost ve emiş menfezleri arasında yeterli mesafe (min.2.50-3.00m) olmalıdır.
• Kanallardaki hava hızları üfleme ve egzost kanallarında 3 -6 m/s, duman tahliye kanalında 5 -12 m/s alınabilir.

NÜKLEER ÖZELLİKLİ HEPA FİLTRE

• Filtrelerin verimliliği, en son kabul edilen EN 1822 Avrupa Standardına göre filtrenin geçirebildiği en küçük boyutlu partiküllere göre sınıfı H12, MPPS’ye göre verimliliği min. % 99.5 olacaktır.
• Filtre sürekli olarak 120 derece işletme sıcaklığına göre çalışacak olup kısa sürelerde dayanabileceği en yüksek sıcaklık 220 derece olacaktır.
• Nükleer tesislerde kullanılmak üzere dizayn edilmiş, 610x610x292 mm boyutlarındaki filtreler 3400 m³/h yüksek hava debisinde çalışacak olup başlangıç basınç düşümü 250 Pa’dır.
• Aynı teknik özelliklerdeki 305x610x292 mm boyutlu filtrelerden 1700 m³/h hava debisi geçecek ve gene başlangıç basınç düşümü 250 Pa olacaktır. Filtreler 750 Pa basınca kadar çalıştırılabilecektir.
• Aktif karbon filtre mini granüllü bir filtredir.

Aktif Karbon Filtrenin Teknik Özellikleri:

Boyut : 592 x 592 x 292 mm
Debi : 3400 m³/h
Başlangıç basınç düşümü: 90 Pa

Aktif karbonun gözeneklerinin tıkanmaması için, filtre önünde partikülleri süzebilecek Şekilde G4 verimliliğinde genişletilmiş yüzeyli kompakt filtre veya torba filtre bulunmalıdır.

İvme Mekanik olarak sizlerle paylaştığımız Isısan Yayınlarından daha fazla teknik bilgiye ulaşabilirsiz. Download sayfamıza ulaşmak için burayı tıklayınız.